نقد ومقایسه شرح ابیات منطق الطیر عطار

چکیده نقد و بررسی متون کهن ادب فارسی زمینه ساز رشد و شکوفایی اندیشه های ذهنی دانش پژوهان و ادب دوستان خواهد شد. برطرف کردن ابهامات ودشواریی های متون ادبی فهم آن را آسان تر خواهد کرد و پژوهندگان را با متون مأنوس تر خواهد نمود. به همین دلیل بسیاری از متون ادبی اعم از نثر یا شعر به دست صاحب نظران بررسی و گاهی موشکافی شده است اما با همه کوشش هایی که در این راه انجام گرفته است هنوز بسیاری از این ابهامات و پیچیدگی های متون برطرف نشده و نیازمند بحث و بررسی بیشتری است. منطق الطیر عطار یکی از امهات متون ادب فارسی نیز بارها تصحیح، چاپ و شرح شده است اما به دلایل مختلف هنوز ابهاماتی در آن باقی است؛ اولاً نسخه های شرح شده با یکدیگر متفاوت است که به طور طبیعی اختلاف شرح را به دنبال خواهد داشت، ثانیاً گاهی با این که اختلافی در بیت ها دیده نمی شود، شرح ها متفاوت است. در این پژوهش این دو موضوع بررسی خواهد شد یعنی اولاً شرح های مختلف با هم مقایسه می شود سپس روشن خواهد شد که آیا این تفاوت ها به سبب اختلاف نُسَخ بوده است یا نظر شارح و سرانجام از بین آنها رساترین و مناسب ترین آنها را انتخاب و معرفی نماید. شروحی که در این رساله مورد مقایسه ونقد قرار می گیرد عبارتند از شروح وتصحیحات آقایان محمدرضا شفیعی کدکنی، سید صادق گوهرین، کاظم دزفولیان، رضا انزابی نژاد وسعید قره بگلو. روش کار نیز به این صورت است که ابتدا مفردات و ترکیبات و تلمیحات و جملات متن با یکدیگر مقایسه می شود و براساس معیارهای نقد ادبی این موارد در بوته نقد گذاشته می شود سپس براساس آن جملات، معانی و مفاهیم بررسی می گردد و از میان آنها معانی و شروح برتر انتخاب و معرفی می شود. کلیدواژه ها نقد ادبی ، شرح ، منطق الطیر ، فرید الدین عطار